راه‌های گفت‌وگوی شهروندان و مسئولان باید تقویت شود.

روزهای ۴و ۵ آبان سال جاری بود که کاربران خبر دادند که در استفاده از پراکسی‌ها، به خصوص پراکسی در اپلیکیشن توییتر، دچار مشکل شده‌اند. آمارهای ما نشان می‌داد که میزان استفاده از پراکسی‌های توییتر به شکل قابل ملاحظه‌ای ریزش داشته است. بررسی‌های همکاران ما در «پس‌کوچه» نشان می‌داد کلیه بسته‌های اتصالات اینترنتی که در سرایند (به انگلیسی: header) آنها کلمه Okhttp* آمده بود، فیلتر می‌شدند. جست‌وجوها نشان می‌داد که برنامه‌نویسان ایرانی نیز به مشکل مشابه برخورده بودند و کاربران برخی اپلیکیشن‌های ایرانی، از عدم اتصال این اپلیکیشن‌ها گلایه داشتند. پس‌کوچه در نوشته‌ای که همان روزها منتشر کرد، در مورد این مشکل و دلیل آن نوشت.

به دلایلی از اوایل آبان ماه، بسته‌های اینترنتی که این سرایند را داشتند و در واقع توسط این کتابخانه ارسال شده بودند، فارغ از اینکه از کدام اپلیکیشن ارسال شده بودند، دچار اختلال شدند.

با ادامه مشکل و دامنه‌دار شدن اختلال اتصال اپلیکیشن‌های داخلی، اعتراضات برنامه‌نویسان ایرانی بیشتر شد. روز ۲۵ آبان یکی از برنامه‌نویسان ایرانی در توییتی خطاب به محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات به وضعیت پیش‌آمده اعتراض کرد. وزیر ارتباطات در پاسخ به همان توییت، قول بررسی توسط مدیر مربوطه را داد.

طبق نوشته کاربران، از ۲۷ آبان اختلال ایجاد شده در بسته‌های اینترنتی با سرایند Okhttp رفع شد. با این‌حال نه از سوی وزیر و نه هیچ مقام و نهاد رسمی دیگری درباره ریشه این مشکل اطلاع‌رسانی‌ای صورت نگرفت.

یکی از ویژگی‌های همیشگی فیلترینگ در ایران – فارغ از نفس سانسور- عدم شفافیت در روند تصمیم‌گیری‌هاست. با وجودی که بعد از وقایع سال ۱۳۸۸، ایران شاهد وضع قوانین جدید و تاسیس نهاد‌های متعدد برای رصد و نظارت بر فضای مجازی بود، در بیشتر مواقع و موارد دقیقا مشخص نیست کدام مقام و چه نهادی دستور محدود و مسدود کردن سایت‌ها و خدمات را صادر می‌کند. نمونه‌اش همین ماجرای Okhttp که نه آمر فیلتر شدنش مشخص شد و نه عامل رفع فیلترش. نه معلوم شد این مشکل چطور به وجود آمد و چه‌طور حل شد.

با تمام این‌ها این مورد شاید نمونه‌ای جزیی باشد از پاسخ‌گو نگاه داشتن مقامات. شاید با خود بگویید این که دولت با برطرف کردن فیلتر یک سرویس اینترنتی که از اول نباید فیلتر می‌شد خوشحالی ندارد، آن هم بعد از دوازده روز اختلال در کار اپلیکیشن‌ها و وبسایت‌های پر شمار، حق هم دارید. اما این اتفاق جنبه مثبتی هم داشت و آن تاکید بر حفظ این راه‌های ارتباطی است. هیچ کس ضرر نمی‌کند. شهروندی از پیش آمدن وضعی ناراضی است و به صراحت و به‌حق وزیر را به باد انتقاد می‌گیرد و وزیر اعتراف می‌کند که اشتباه بوده.  

اینجا بحث تقدیر از وزیر نیست. هدف انگشت گذاشتن روی ارتباط و گفت‌و‌گویی است که هر از گاهی جواب می‌دهد و این «هر از گاهی» باید به «بیشتر مواقع» تبدیل شود: ارتباط شهروند و مسئول. مسئولان وظیفه دارند پاسخ‌گو باشند به شهروندان. لطف نمی‌کنند، تکلیفشان را انجام می‌دهند. پاسخ‌گو بودن و پیگیری درخواست‌های مردم یک بده بستان برد-برد است برای هر دو طرف.

به عنوان تیمی که ابزار‌هایی برای آسان‌تر کردن این ارتباط‌ها ساخته و می‌سازد مواردی مثل ماجرای رفع فیلتر شدن OkHttp توجه ما را جلب می‌کند. قصد داریم نمونه‌های این چنینی که ارتباط بی‌واسطه شهروندان با مسئولان را چه نتیجه بدهد یا نه رصد کنیم و این قصه را به‌روز کنیم. شما هم اگر به موردی مشابه یا برعکس‌ آن برخوردید به ما اطلاع بدهید.

*Okhttp چیست؟

Okhttp یک کتابخانه متن‌باز برای ارسال درخواست‌های اینترنتی در برنامه‌های اندرویدی است. نرم‌افزارهای مختلفی از این کتابخانه استفاده می‌کنند از جمله اپلیکیشن اندرویدی توییتر. بسته‌های اینترنتی ارسال شده توسط این کتابخانه دارای سرایند Okhttp هستند.